این شرایط نیازمند یک راه ارتباطی کامل برای برقراری ارتباط و انتقال اطلاعات است. بهترین و راحت‌ترین راه برقراری ارتباط در جوامع انسانی گفتار و زبان می‌باشد. انسان‌ها از طریق گفتار و زبان قادر می‌شوند که اطلاعات احساسات و عواطف خویش را به یکدیگر منتقل کنند و از یکدیگرتاثیر پذیرفته و بر یکدیگر تاثیر بگذارند.
درعصر حاضر اطلاعات به طور روزافزون در حال گسترش می‌باشد و در هر لحظه دانش ما نسبت به محیط اطراف افزایش می یابد.
این شرایط نیازمند یک راه ارتباطی کامل برای برقراری ارتباط و انتقال اطلاعات است. بهترین و راحت‌ترین راه برقراری ارتباط در جوامع انسانی گفتار و زبان می‌باشد. انسان‌ها از طریق گفتار و زبان قادر می‌شوند که اطلاعات احساسات و عواطف خویش را به یکدیگر منتقل کنند و از یکدیگرتاثیر پذیرفته و بر یکدیگر تاثیر بگذارند.
در صورتی که به هر دلیل این توانایی، یعنی برقراری ارتباط از طریق گفتار و زبان دچار اختلال شود، مسیر ارتباطی انسان مختل می‌گردد و دیگر قادر نخواهد بود که به شکل طبیعی و عادتی خویش نیازهای خود را برآورده سازد.
اگر کودکی در مسیر رشد و تکامل خویش دچار بیماری و یا عارضه‌ای گردد که مانع از رشد گفتار و زبان وی شود در آینده نیز از فراگیری تحصیلات به صورت طبیعی بازمی‌ماند و نمی‌تواند مسیر طبیعی زندگی خویش را طی کند.
از سوی دیگر اگر فرد بزرگسالی بدلیل بروز ضایعه، زبان وگفتار فراگرفته‌اش را از دست بدهد، نیز نخواهد توانست تمام وظایف و مسئولیت‌های زندگی را به شکل طبیعی انجام دهد.
گفتار و زبان نیز مانند سایر ابعاد وجودی انسان به یکباره ایجاد نمی‌شود بلکه در طی مراحلی به تدریج ظاهر شده و رشد و تکامل می‌یابد.
کودک در این مسیر از سه مرحله عبور می‌کند که عبارتند از:
- شناخت: این نکته مسلم و بدیهی است که کودک پیش از این که بتواند اولین کلمه را بیان کند بایستی نسبت به مفهوم و معنی آن شناخت لازم را بدست آورد و درک و تصوری از آن در ذهنش داشته باشد.
تشکیل این مفهوم ذهنی دارای مراحل متعدد، پیوسته و منظمی است که هر یک پیش نیازی برای مرحله بعدی است. - زبان: در این مرحله کودک برای هریک از مفاهیم ذهنی خود که در مرحله قبل نسبت به آن شناخت پیدا کرده و برچسب کلامی خاصی ندارد یک برچسب کلامی اختصاص می‌دهد. این برچسب کلامی در سطح ذهن می‌ماند و هنوز به صورت کلام ظاهر نشده است.
- گفتار: به معنی تولید شفاهی کلمات در یک زبان معین است و تنها زمانی که اصوات بتوانند کلمات معنی داری را تولید کنند به گفتار تبدیل می‌شوند. در این مرحله کودک برچسب‌های کلامی را که در ذهن دارد بر زبان جاری ساخته و در قالب واژه بیان می‌کند.
سیستم های دخیل در گفتار عبارتند از:
- سیستم عصبی
- سیستم تنفسی
- سیستم آواسازی
- سیستم تشدید
- سیستم تولید یا تلفظ
- سیستم شنوایی
گفتار، زبان و شناخت نیز، هریک متشکل از اجزا و عناصری به شرح زیر هستند:
- اجزای شناخت:
توجه - حافظه - مفاهیم - اجزای زبان:
واج شناسی و تکواژشناسی - معناشناسی - نحو - کاربرد شناسی - اجزای گفتار:
تنفس - آواسازی - تشدید - تولید
هر یک از این اجزا دارای مراحل و سطوح فراوان و گسترده‌ای است که در صورت خلل در آن، اختلالات گفتار و زبان بروز می‌کند. اختلالات گفتار و زبان بسته به سیستم آسیب دیده دارای منشاهای متفاوتی به شرح زیر می‌باشند.
با منشاء رشدی
- فلج مغزی
- نشانگان داون
- عقب ماندگی ذهنی
- نشانگان لانداو کلفنر ( ناشی از صرع )
- ناتوانی های یادگیری
- آپراکسی گفتاری
- اختلال پردازش شنیداری مرزی
- اختلال نقص توجه و بیش فعالی
- اختلال ویژه زبانی و غیره
با منشاء ارثی و مادرزادی
- شکاف های لب و کام
- نشانگان رت
- هیدروسفالی نشانگان ماسا
- نشانگان تریچر کالینز
- گالاکتوزومی و غیره
بیماری‌های عصبی
- تومورهای مغزی
- سکته مغزی
- آلزایمر
- صرع
- پارکینسون
- هانتینگتون
- گیلنباره و غیره
بیماری‌های روانپزشکی و روانی-اجتماعی
- اتیسم (درخود ماندگی)
- نشانگان آسپرگر
- لکنت
- اختلال رشدی فراگیر ناشناخته و غیره
بیماری‌های متابولیکی و غدد درون ریز
- کم کاری غده تیروئید (هایپو تیروئیدیسم)
- نشانگان ویلیامز
- نشانگان ویلسون و غیره
بیماری های اسکلتی عضلانی و بافت همبند
- لوپوس
- نشانگان شوگران
- پلی میوزیت و غیره
با منشاء حسی
- اختلال حسی دوگانه
- کاهش شنوایی بزرگسالان
- کاهش شنوایی کودکان و نوجوانان
بیماری‌های حنجره، سرطان‌های سر و گردن
- سرطان حنجره (لارنگکتومی یا خارج کردن حنجره)
- سرطان های سر و گردن
- التهاب گوش میانی و التهاب گوش میانی توام با عفونت
- اختلالات صوت
منابع:
- سلطانی ، ل ،راهنمای ارزیابی اختلالات گفتار و زبان ، انتشارات تهران ، دانشگاه علوم پزشکی تهران ، چاپ اول ، ۱۳۸۷
- شفیعی ، ب ، مقدمه ای بر آسیب شناسی گفتار و زبان ، انتشارات راه کمال ، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان ، چاپ اول ، ۱۳۸۷
- شمشادی ، ه ، بیماری شناسی در آسیب های گفتار و زبان ، انتشارات تهران ، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، چاپ دوم ، ۱۳۸۴
